Hoi, mijn naam is Joakim en ik ben een Zweedse Hammarby fan, maar ik heb ook heel lang in Nederland gewoond, vandaar dat ik Nederlands spreekt. Misschien niet perfect, maar wel goed genoeg denk ik.
Ik woonde nooit in Enschede, maar wel in verschillende steden in het zuiden en westen van het land. Eigenlijk heb ik niets te winnen door mijn tijd te nemen om dit brief/essay te schrijven, maar ik vind het zo erg dat de relatie tussen onze twee clubs zo ongelofelijk verpest is, en wil toch een poging doen om het te verbeteren.
Ik wil van beginaf zeggen dat ik de bedoeling van dit brief niet is om een discussie te voeren of te starten, maar simpelweg hoe ik als Hammarby fan de afgelopen maand ofzo heeft ervaren. Voel je daarmee ook volledig vrij om dit hele bericht/brief/essay/whatever het is geworden nu al te negeren. Het is echt heel lang geworden, dus als je er niet genoeg interesse in hebt ga dan lekker iets anders doen. Zo niet, dan waarder ik het heel veel en lees graag verder.
Wat ik dus wil doen is proberen te verklaren wat de club Hammarby is, hoe de supporters zijn, en hoe wij het ervaren heeft vanaf de loting tot nu toe. Want als je dat weet dan wordt het, denk ik, makkelijker om te begrijpen waarom wij als Hammarby fans zo verschikkelijk heeft geërgerd aan FC Twente, de gemeente van Enschede, en de politie. En dan ga ik het helemaal niet hebben over wat er na het eind van de wedstrijd gebeurde. Dat laat ik aan anderen over. Het is ook heel erg belangrijk om te zeggen dat jullie als supporters he-le-maal geen rol hierin speelde. Misschien is dat ook de reden dat ik het geschreven hebt, hopend dat jullie als fans iets ermee kan doen om ervoor te zorgen dat het niet nog een keer gebeurt. Want als de club niet verandert gaan jullie problemen krijgen bij elk europees wedstrijd waar er meer dan een paar honderd mensen naartoe gaan.
Ik wil ook zeggen dat ik alleen voor mijzelf spreekt, maar ik ben vrij zeker dat veel Hammarby supporters hetzelfde denken.
Ik denk dat je eerst een aantal dingen over Hammarby moet weten voordat je dit brief goed kan begrijpen:
Hammarby komt vanuit Södermalm, de grootste en zuidelijkste van de zeven eilanden dat Stockholm op gebouwd is. Södermalm is tot 20-30 jaar geleden een plek waar er in principe alleen maar arbeiders en arme mensen woonde, terwijl de eiland die naast Södermalm ligt, gamla stan, het tegenover gestelde heeft: het koningshuis, parlament, en domkerk.
Er heerst daarom heel lang een soort underdog mentaliteit op Södermalm, en daarom ook bij Hammarby. Mensen op Södermalm zijn gewend om eigenlijk niets te kunnen bepalen, en alles altijd tegen zich te hebben, ongeacht van wat ze doen. Naast de drie grootmachten die al boven zijn genoemd, heeft Hammarby als voetbalclub nog een groot vijand, de voetbalbond. In Zweden is de voetbalband en de andere grote club uit Stockholm, aik, een en hetzelfde. De bond en aik zitten al 100 jaar op dezelfde adres, en dat zegt denk ik meer dan genoeg. Jullie denken dat het erg is in Nederland met KNVB/Ajax/PSV/Feyenoord? You have no fucking clue….
Hierdoor gaat het bij Hammarby niet zo zeer om het winnen, maar meer om ons eigen ding doen, op ons manier, en wanneer het ons schikt. Niet uit arrogantie of omdat wij denken dat wij beter zijn, maar omdat de grootmachten zich gaan ergeren aan ons ongeacht van wat wij doen.
Omdat Hammarby bij de gewone man in Zweden zo erg gekoppeld is aan deze identiteit (en omdat grote bedrijven in Zweden voetbal überhaupt niet sponsort), zijn er bij Hammarby voornamelijk kleine sponsors die het doen meer uit liefde voor de club dan door marketing redenen.
De enige twee andere dingen die je moet weten is denk ik dat wij heel erg kut zijn dit seizoen en dat wij voor het laatst in 2007 naar een europees wedstrijd mocht reizen, aangezien de corona-restricties in 2020 en 2021.
Trouwens, nog een ding. Hammarby is nooit in een europees eindtoernooi geweest, maar wij zijn wel naar vrij veel verschillende landen en steden geweest tijdens de verschillende kwalificatiepogingen over de laatste 20 jaren. Wij zijn bijvoorbeeld naar Braga, Villarreal, Cukaricki, Minsk, Partizan, en Utrecht geweest en hebben nooit problemen gehad. En in al die tijd is denk ik dezelfde persoon verantwoordelijk geweest voor de contact met de tegenstander qua fans en beveiliging.
Terug naar het begin dan, de loting. Behalve het feit dat wij de zwaarste loting kreeg, vond ik het zelf een hele leuke loting omdat Kennedy bij jullie twee hele goede jaren had. Dus als iemand bij Hammarby iets te zeggen had over Twente voor de loting, dan was het juist iets positiefs ivm onze grote held en koning, Kennedy Bakirciouglü. Oh en nog iets leuks is dat jullie vanuit Enschede komen terwijl onze stadion een paar honderd meter ten noorden van de buurt Enskede ligt.
Omdat het zo lang geleden was dat wij in Europa speelde en ernaartoe mocht reizen, was Hammarby als club al op de hoogte van dat er meerdere duizenden mensen ernaartoe zou willen, ongeacht bestemming. Als het een leuk bestemming als Nederland zou worden, dan zou er nog meer interesse zijn. Daarom vroeg Hammarby al bij de eerste bespreking met FC Twente in Nyon, net na de loting, voor meer dan de standaard 5%. Hammarby heeft toen ook gezegd dat Twente dezelfde aantal kaarten in Stockholm zou krijgen. Dat is een heel normal verzoek vind ik, en als Nederlander moet je het toch helemaal denken dat het normaal is, want je bent vast wel bekend met “nee heb je, ja kunt je krijgen”?
Helaas werd het al vrij snel na de loting bekend dat er een probleem gaande was qua hoeveelheid kaarten. FC Twente zou de Uefa gevraagd hebben om dispensatie voor een kleinere uitvak, omdat het uitvak anders verbouwd zou moeten worden. En dit deden ze zonder Hammarby erover te informeren.
Aangezien dat het zeer waarschijnlijk de enige europese wedstrijd van dit jaar en zelfs de komende jaren zou worden, werden veel mensen erg bang dat zij nog langer zou moeten gaan wachten op een europees wedstrijd, en dit alleen omdat Twente te laf zou zijn om het uitvak te verbouwen. Naast bang om de wedstrijd te missen ergerde zich mensen ook dat FC Twente, achter de rug van Hammarby, dus dit verzoek aan Uefa had gedaan.
Naast dat wij allergisch zijn voor dat soort gedrag, moest Hammarby daarom ook een tegenverzoek indienen bij de Uefa om Twente te dwingen de 5% te geven. Uiteindelijk is dat gek genoek gelukt, want zoals je nu weet zijn de grootmachten normaal gesproken altijd tegen Hammarby. Echter is dat zeker niet hoe je een relatie wil beginnen, al is het maar een relatie van ongeveer een maand lang tussen twee clubs die tegen elkaar maar twee keer gaan spelen.
Ergens hier begint ook de verzoeken op internet richting Twente om meer kaarten. Verzoeken die, als je de Hammarby mentaliteit kent, niet al te serieus moet nemen. Zeker niet die verzoekjes van 20.000 kaarten! Veel van die tweets gaan denk ik ook over dat Hammarby uit een grote stad komt, en Twente van het platteland. Maar ook dat had je niet serieus moeten nemen, want het is maar standaard “banter” in Zweden. Helaas ligt dat soort dingen, denk ik, wat gevoeliger in Nederland dan in Zweden.
Als FC Twente gewoon normaal had gedaan hierover en het verzoek van Hammarby op een normale manier had geweigerd, dan hadden wij als supporters dat ook gewoon geaccepteerd. Wij zouden teleurgesteld zijn, en misschien hadden wij FC Twente gelabeld als tegen uit supporters (ik begrijp dat je dat tegenwoordig Valentijn Driessentje noemt…), maar als de stadion voor de rest uitverkocht zou worden zou er echt geen problemen zijn geweest.
Waarschijnlijk hadden jullie zelfs meer dan 1500 kaarten kunnen krijgen bij ons, want ons uitvak kan heel makkelijk aangepast worden qua grootte. Mensen die bij normale wedstrijden in de thuisvakken kaartjes gekocht heeft, worden liever verplaatst naar een vergroot uitvak dan dat de kaarten teruggekocht worden.
Na de “ticket-gate” gebeurt er in mijn belevenis een tijdje niet heel veel, althans niet online. Achter de schermen is Hammarby als club, en Bajen Fans als grootste supporter organisatie, wel bezig om alles rondom de reis te organiseren.
Omdat Zweden zo’n lang land is, ziet het reizen naar wedstrijden heel erg anders uit dan in Nederland en de rest van Europa. Terwijl je in Nederland met de trein direct naar het stadion verwoerd wordt, en weer thuis zijn een paar uur na het eind van de wedstrijd, blijven mensen in Zweden vaak een paar nachtjes slapen in de stad van de uitwedstrijd. Misschien niet zo gek aangezien het tien uur duurt tussen Stockholm en Malmö met de bus.
Een europese uitwedstrijd is daarom niet heel anders dan een binnenlandse uitwedstrijd voor Hammarby. Het is naatuurlijk wel een nieuwe, en vaak veel leukere, bestemming. Het is ook zo dat een grotere percentage dan normaal blijft slapen, iets dat het nog leuker maakt, want niemand hoeft de bob te zijn zeg maar. Maar zoals bij de meeste uitwedstrijden in Zweden willen wij bij europese wedstrijden ook een verzamelingsplek hebben en het liefst ook samen vanuit die plek naar de stadion kunnen lopen. Niet om te intimederen maar omdat het vaak veel makkelijker is.
Helaas gaat het heel moeizaam om ‘Twente away’ te organiseren omdat FC Twente gewoon niet hulpzaam zijn. Ze verwijzen steeds naar de gemeente, politie, of dat ze binnenkort terug zal komen met de verzochte informatie. Zoals je op bajenfans.se heeft kunnen lezen ging het voornamelijk om een ding: die verzamelingsplek waar wij op de dag van de wedstrijd met z’n allen kon zijn, bier kon zitten drinken, en voor de mensen zonder kaartje, de wedstrijd ook op TV kon kijken (en niet in een fucking fan zone zonder dak).
Ik denk niet dat iemand bij Hammarby of Bajen Fans eigenlijk snapt waarom het zo moeilijk gaat. Wij zijn in 2007 naar Utrecht geweest en toen ging alles heel soepel. Wij vond het toen wel raar dat wij in Utrecht helemaal niet mocht zijn, maar achteraf hebben wij het wel best begrepen omdat er een paar honderd Utrecht-fans met baseball bats meteen bij het uitvak stond ons op te wachten na de wedstrijd. Btw, toen hadden wij ook sponsors ergens op de hoofdtribune van Utrecht zitten, en ook toen zijn er liedjes gezongen tussen de sponsoren en de mensen in het uitvak.
Dat dit soort maatregelen ook deze keer in Enschede nodig zal zijn krijgen wij dus ongeveer een maand lang geen informatie over. Ongetwijfeld is dit een van de dingen die Hammarby van Twente heeft willen weten maar ik weet niet wat Twente gezegd heeft. Waarschijnlijk niets, waarschijnlijk hebben zij alleen maar doorverwezen naar de gemeente en/of de politie.
Omdat er niets hierover wordt geinformëerd gaan mensen gewoon ervan uit dat er helemaal geen problemen gaan worden in Enschede. Ze gaan overal hotels boeken en ook eigen plannen maken om waar ze naartoe willen en hoe ze heen en weer naar de stadion zullen gaan. Waarschijnlijk precies zoals jullie heeft gedaan met je eigen ‘Hammarby away’. Mensen zijn heel erg enthousiast en gaan deze uitwedstrijd combineren met een paar dagen in bijvoorbeeld Brussel, Amsterdam, Düsseldorf, of Hamburg. Mensen kijken gewoon uit naar een erg leuke reis!
Helaas gaat er hier op 7 julie wel erg mis. Jullie burgemeester zegt dat Hammarby geen leuk clubje is en lijkt heel erg bang te zijn dat er mensen gaan komen die geen kaartjes heeft. Wij snappen dit gewoon niet. Natuurlijk wil iedereen de wedstrijd zien, maar als dat echt niet kan dan ga je alsnog, want de reis is ook zonder wedstrijd heel erg leuk!
Ik weet niet zeker of Hammarby op dit moment al contact ging zoeken met de burgemeester maar ik ben vrij zeker van wel. Ik snap ook dat FC Twente de gemeente niet is, maar de lijnen tussen FC Twente en de gemeente van Enschede zijn wel veel korter dan die tussen de gemeente Enschede en een willekeurig clubje uit Zweden, al is ie leuk of niet leuk. Ongeacht van wanneer Hammarby voor het eerst rechtstreekse contact zocht met de burgemeester heeft Hammarby ongetwijfeld FC Twente gevraagd voor hulp.
Achteraf weten wij dat Hammarby nooit contact met de burgemeester kreeg en terwijl FC Twente geen invloed op de gemeente heeft, was het achteraf misschien wel slimmer geweest als zij iets harder had geprobeerd om met de burgemeester te praten hierover. Want wat er gaat komen slaat echt als een bom neer bij Hammarby.
24 Juli, twee dagen voordat die wordt ingevoerd, komt de noodverordening die zegt dat Hammarby fans twee dagen lang niet welkom zijn in Enschede. Al die mensen die daar een hotel geboekt heeft, vragen zich nu af wat ze moeten doen. Veel van ze zijn hun reis al lang begonnen en raken bijna in paniek over wat ze nu moeten doen. De gemeente/overheid zegt helemaal niets hierover, en ook niets over bijvoorbeeld wat voor rechten ze hebben om hun kamertje te kunnen annuleren of iets dergelijks. Helemaal niets. Er wordt contact gezocht vanuit Hammarby maar dit wordt geweigerd. Ook journalisten proberen contact te nemen maar ook dit wordt geweigerd.
Vrij snel denken mensen dat het toch wel goed komt, die burgemeester is vast wel zo’n typisch iemand van een klein stad die bang is voor alles wat uit een groot stad komt. Wij weten dat wij niet gevaarlijk zijn en ze zullen vast wel een groep van 5-6 vrienden naar hun hotel toelaten, ongeacht deze maatregel. Want je denkt alleen aan dat deze maatregel ingevoerd is omdat men bang zijn wat wij ga doen, niet andersom. Als dat het geval was geweest dan hadden zij deze maatrevel toch al lang ingevoerd? Want zij weten toch wat er in hun eigen stad speelt?
Je denkt op dit moment zeker dat wij Hammarby fans compleet naïve zijn, maar dan vergeet je dat als de beveiligingsmanager van Hammarby maar een ding met Twente heeft besproken, dan is het juist de beveiliging voor de fans, die onze en ook die van jullie. Je had wel kunnen verwachten dat FC Twente zo snel mogelijk maar iets over jullie randdebielen aan Hammarby had geinformeerd, en ook iets gezegd hadden dat er vaak hooligans vanuit Schalke op bezoek komt. Dezelfde beveiligingsmanager heeft namelijk ongetwijfeld FC Twente geinformeerd over onze randdebielen, wat jullie daarvan kan verwachten, en hoe jullie daarmee best moet omgaan.
Want net zoals met de kaarten hadden wij helemaal geen problemen gehad als FC Twente vanaf het begin al had gezegd dat het misschien beter is om niet naar Enschede te gaan. Maar dat deden ze niet en achteraf verbergen ze zich achter de noodverordening van de gemeente. Het is laf, lui, en niet alleen onhulpzaam en onvriendelijk, ook zeer gevaarlijk geweest.
Daarom ben ik ook een beetje verbaasd dat Paul van de Kraan jullie alleen heeft geadviseerd om geen kleuren te tonen en in geen grote groepen te zijn in Stockholm. Ik zou jullie ook adviseren om alles ten zuiden van “Slussen” te ontwijken, en Södermalm helemaal, want als je het nog herinnert, Södermalm = Hammarby. Deels zijn er veel meer toeristen ten noorden van Slussen (op Kungsholmen en Östermalm), deels wonen er bijna geen Hammarby fans daar.
Om vanuit daar naar de stadion te gaan kan wel een probleempje worden. Normaal gesproken ga je met het OV, maar elk OV lijn moet door Södermalm om naar de stadion te kunnen komen, en het OV is ook hoe de meeste Hammarby fans ernaartoe gaan. Eigen bussen of taxis lijkt mij het beste. Of met Hammarby praten zodat zij kan helpen met het organiseren van een eigen trein vanuit het noorden zoals bij derbys in Stockholm. Hopelijk worden er daar al plannen voor gemaakt. Fietsen zou natuurlijk kunnen, maar ik weet niet of er 1500 leenfietsen in heel Stockholm zijn aanwezig…
Nou ja, daar was ik eventjes op en zijspoor beland. Terug naar waar ik was, de noodverordening.
Ik weet niet of ik nog iets moet zeggen over hoe chaotisch die noodverordening is aangepakt door de politie of niet. Woorden ontbreekt mij eigenlijk ook nog, schandalig is niet genoeg. Vee worden beter behandeld dan hoe de Hammarby fans zijn behandeld.
De behandeling door de politie is echt ongelofelijk slecht. En dan zijn er mensen bij ons die naar een uitwedstrijd in fucking Minsk zijn geweest (toen het nog sovjet was!), en nog veel meer mensen die naar Partizan Beograd zijn geweest, minder dan een jaar na het eind van het oorlog. Het uitvak werd toen verdedigd met dubbele rijen militairen aan beide zijden, en elk militair had een kalasjnikovin z’n handen.
Ik weet dat jullie zo’n noodverordening helemaal normaal vind in Nederland (helaas). Als het goed georganiseerd is, zoals toen wij tegen Utrecht speelde 2007, gaat dat ook zonder al te veel klachten. Maar zoals dat nu ging in Enschede.. Ik weet het niet. Echt, echt, ECHT schandalig. Mensen onwaardig.
Als dat niet genoeg was dan was de laatste druppel het slechtsts georganiseerde uitvak entree ooit. Desondanks dat FC Twente precies wist hoe veel mensen er binnen zou moeten gaan flikken ze het om ervoor te zorgen dat de helft van de mensen in het uitvak pas tien minuten na het begin van de wedstrijd binnen zijn. Ik ga er ook vanuit dat FC Twente niet eens besproken heeft of de aftrap kan worden vertraagd tot iedereen binnen zijn. Aangezien hoe de rest van de wedstrijdorganisatie is verlopen denk ik niet eens dat ze er op de hoogte van waren.
Ik betwijfel ook geen seconde dat het fouilleren van een aantal vrouwelijke supporters gelijk aan seksueel misbruik was, want dat soort dingen gebeurt er in Zweden ook. Bajen Fans nemen dat soort dingen ook heel erg serieus, en als je het niet gelooft dan moet je misschien kijken naar het raad van bestuur die aan evenveel mannen als vrouwen bestaat.
Als wij het over respect hebben, geven, en tonen, dan heeft FC Twente tot dit moment helamaal niets gescoord als Hammarby supporter. En er gaat ook niets gescoord worden.
Er gaat wel respect gevraagd worden, en dat is misschien ook het belangrijkste voor jullie, de minuut stilte.
Aller eerst wil ik als Hammarby fan mijn excuses geven dat het niet stil werd in het uitvak.
Ik weet ook dat er veel Hammarby fans online zijn die gezegd hebben dat ze hetzelfde had gedaan als ze wel op hoogte waren geweest van die minuut stilte. Ik hoop dat deze mensen het over een paar dagen, of weken, als de emoties een beetje weggezakt zijn, wel van mening zijn veranderd, want stil zijn voor mensen die overleden zijn heeft helemaal niets te maken met iets anders dan juist dat, respect tonen voor mensen die overleden zijn.
Dat gezegd hebbende zijn er wel veel meer Hammarby fans online die zeggen dat ze de minuut stilte wel had geëerd, als zij maar had geweten dat er een plaats vond. En zoals je weet hebben de Hammarby sponsors op de eretribune de minuut stilte wel geëerd.
Zoals je vast ook wel kunt herinneren begon de liedjes van het uitvak zo snel de eerste paar mensen maar binnen waren, en ze zijn pas gestopt na het eind van de wedstrijd. Hierdoor heeft echt niemand de speakeraankondigingen kunnen horen. Niet die van te voren, niet bij het begin van de minuut stilte, en ook niet daarna. De mensen in het uitvak heeft ook niets gezien want ze kon letterlijk niets zien ivm de sfeeractie. Ze hadden pas door dat er iets aan de hand was toen het hele stadion aan het boeëen was, maar ze begrepen nog niet waarom dat was.
Het is dus echt vervelend dat ze zijn blijven zingen, maar je kan ze het ook niet kwalijk nemen. Aangezien sfeeracties als deze standaard is bij ons denk ik dat Hammarby wel meer had kunnen doen om dit te voorkomen, al was het maar om Twente te verzoeken leaflets te printen met de info en deze te verspreiden bij het uitvak. Dit had Twente ook wel zelf kunnen doen vooraf, want in het algemeen kan het best lastig zijn om de speaker in een stadion te begrijpen als ie zijn moedertaal spreekt, nog meer zo in als ie zn tweede/derde taal spreekt.
Ik vind ook zelf dat de speaker van het Grolsch Veste het beter had kunnen doen. Als speaker zijnde ben je toch een soort programma leider, en hij had wel kunnen kijken naar het uitvak en een beetje goed zelfverstand gebruiken of ze het wel door heeft of nietd. Zo niet, dan moet je er misschien mee wachten totdat ze in elk geval iets kunnen zien.
Als ik de beelden terug kijkt is het ook overduidelijk dat niemand in het uitvak het door heeft, want er verandert niets qua geluidsniveau of wat dan ook, tot het moment dat er boegeroepen zijn, pas dan zakt de geluidsniveaue eventjes naar beneden.
Ik heb meer dan 3300 woorden gebruikt en ik ben pas nu bij de afrap… Jeetje.
Misschien is het nu al voldoende om onze kant van het verhaal iets beter te begrijpen. Ik denk dat ik de hele sponsorsverhaal eigenlijk links kan laten liggen want ik heb het al over gehad waarom onze sponsors niet je doorsnee sponsor is in een strak pak. Ik kan ook niet veranderen hoe je het zelf hebt ervaren tijdens de wedstrijd, dus ik denk dat ik het beter zo kan laten.
Maar als dit is alles wat er fout is gegaan vanuit het Hammarby perspectief, wat had er beter gekund?
Om business talk te gebruiken gaat alles eigenlijk om managing expectations. Hier heeft FC Twente wat kansen laten liggen, to say the least. En dat terwijl het zo makkelijk was om te voorkomen. Ik denk dat de volgende vier punten genoeg waren geweest:
- Niet denken dat je dispensatie kan krijgen voor doodgewone Uefa regels, en normaal doen op een verzoek om meer kaarten te krijgen
- Open en eerlijk zijn over je eigen hooligan problemen
- Luisteren en meedenken met de verzoeken van je tegenstander als het gaat over verplijfsplekken, verzamelingsplekken, en vervoer heen en weer naar de stadion
- Als locale contactpunt functioneren en je uiterste stinkende best doen in de contact met gemeente en politie
That’s it. Dat is echt niet veel maar het is FC Twente gelukt om en grote dikke fail te krijgen op alle vier de punten.
Als laatste ding is het denk ik ook wel beter als Paul van der Kraan z'n bek houdt als het over tegenstanders en/of supportercultuur gaat.